Εκφασισμός και σχολική κοινότητα

Με το σημείωμα αυτό θα ήθελα να ευχαριστήσω τους δασκάλους και τα παιδιά του σχολείου μας για την όμορφη και απέριττη γιορτή που προετοίμασαν και μας παρουσίασαν για την 28 Οκτωβρίου.  Θα  ήθελα επίσης, να υπενθυμίσω σε όσους – λίγους ευτυχώς -  ασχημονήσανε στο άκουσμα της στροφής του τραγουδιού «δεν θα περάσει ο φασισμός», το οποίο, δυστυχώς, από συμβολική υπόμνηση έχει αποκτήσει στις μέρες μας επίκαιρη σημασιολογική βαρύτητα,  ότι το σχολείο είναι μια ζωντανή δημοκρατική κοινότητα και όχι εξέδρα γηπεδικής εκτόνωσης.  

Το σχολείο και ό,τι ονομάζουμε curriculum (συνήθως το αποδίδουμε ως «αναλυτικό πρόγραμμα»), το οποίο διέπει τη λειτουργία, την οργάνωση και τη στοχοθεσία του, δεν είναι μόνο το πόσες μπάλες θα προμηθευτούμε ή το πού θα πάμε εκδρομή ή πόσες ώρες Αγγλικά θα κάνουμε.  Είναι ιστορικά και εξακολουθεί να αποτελεί ένα δυναμικό πεδίο κοινωνικών αντιθέσεων και αντιπαραθέσεων. Ειδικότερα δε, η ανάπτυξη και εξέλιξη του curriculum μπορεί να οριστεί ως μια «αρένα» ιδεολογικής και πολιτικής διαμάχης, 

ένα «δυναμικό πεδίο συνεχούς και εν εξελίξει σύγκρουσης ιδεολογικών, πολιτικών, θρησκευτικών, επαγγελματικών, οικονομικών και ακαδημαϊκών ενδιαφερόντων» (Juan Manuel Moreno, 2011, The dynamics of curriculum design and development: Scenarios for Curriculum Evolution, paper presented at the 2^nd International Workshop on Curriculum Development and Reform, CEDEFOP, 20-21.01.2011, Thessaloniki)

Το σχολείο είναι ακόμα ο φυσικός χώρος επικοινωνίας  όπου αναπτύσσεται αυτό που ο Dewey αποκαλεί «κοινωνική συνειδητότητα»  (social consciousness) ή και «κοινωνική νοημοσύνη» (social intelligence). Είναι ο κατεξοχήν χώρος όπου διαμορφώνεται ο άνθρωπος ως «πολιτικό όν», με την Αριστοτελική έννοια, σε αντιδιαστολή με τον «ιδιώτη», αυτόν που απομονώνεται στον μικρόκοσμο του ατομικού ή της ομάδας – αγέλης των ομοιόμορφων και ομοίων, στάση εξ’ ορισμού αντιδιαλεκτική και  α- πολιτική.

Όπως αναφέρει ο Ian Martin (Martin I, 2003 Adult education: lifelong learning and citizenship: some ifs and buts, International Journal of Lifelong Learning Education, Vol 22  No 6, November- December 2003 p. 566-579) η εκπαίδευση,  η ενεργός πολιτικοποίηση και η δημοκρατία είναι έννοιες αξεδιάλυτα συνδεδεμένες.  Συνεπώς, δεν μπορούμε να μένουμε αδρανείς, αλλά έχουμε χρέος να εμποδίσουμε τη μισαλλοδοξία, τον φανατισμό και τον σκοταδισμό να παρεισφρήσουν στη σχολική κοινότητα, την οποία θέλουμε και οφείλουμε να διατηρήσουμε ως κοινότητα μάθησης, χώρο ελεύθερης έκφρασης και πεδίο άσκησης της δημοκρατίας.  

Ο χλευασμός και η ειρωνεία, κρυμμένες πίσω από τη χυδαία μάσκα της ομοιομορφίας της μάζας και την «ασφάλεια» της ανωνυμίας της γαλαρίας είναι η εύκολη επιλογή αλλά και το πιο σίγουρο «φυτώριο» των αυριανών τυφλών οργάνων του κάθε είδους ολοκληρωτισμού.  Η επώνυμη έκφραση θέσης και η ανάληψη προσωπικής ευθύνης μέσα στο πλαίσιο της συλλογικότητας είναι ο δύσκολος δρόμος.  Μακρύς δρόμος παιδείας.